1) Co to jest pellet i jak powstaje?
Pellet drzewny to biopaliwo wytwarzane z czystej biomasy drzewnej (najczęściej trociny i wióry poprodukcyjne), sprasowane pod wysokim ciśnieniem – bez chemicznych lepiszczy. Zgodnie z normą ISO 17225-2 jest to paliwo o znormalizowanych parametrach jakości i wymiarach, w praktyce produkowane głównie w średnicach 6 lub 8 mm (dopuszczalne odchylenie ±1 mm), a długość pojedynczych granulek mieści się w typowym przedziale do kilkudziesięciu mm. To standaryzacja, która ułatwia dobór i stabilną pracę urządzeń grzewczych.
Pellet ceni się za wysoką gęstość energetyczną, niską wilgotność i powtarzalność parametrów. Dzięki temu jest wygodny w transporcie i magazynowaniu, a automatyczne kotły i piece zachowują stałe warunki spalania.
2) Jakość pelletu: normy i certyfikacja (ISO 17225-2, ENplus)
Norma ISO 17225-2 opisuje klasy jakości pelletu drzewnego (m.in. klasy A1, A2, B), określając m.in. wymagania dotyczące surowca, zawartości popiołu i wilgotności. W praktyce, w segmencie mieszkaniowym i komercyjnym króluje klasa A1 (najwyższa jakość do małych i średnich urządzeń).
Najbardziej rozpoznawalnym znakiem jakości jest certyfikat ENplus®, który obejmuje nie tylko parametry techniczne samego pelletu, ale także kontrolę jakości w całym łańcuchu dostaw – od produkcji po dystrybucję. Aktualne standardy i dokumentacja programu (ST 1001/1002) są publicznie dostępne, a ENplus publikuje również statystyki rynkowe. W maju 2024 r. Polska była krajem z największą liczbą producentów pelletu z certyfikatem ENplus®, co dobrze pokazuje wagę jakości w naszym sektorze.
3) Kotły 5 klasy i Ecodesign – co warto wiedzieć?
W Polsce podstawowe wymagania dla kotłów na paliwa stałe (w tym kotłów na pellet) określa norma PN-EN 303-5:2012 – to z niej pochodzą klasy emisyjne, z klasą 5 jako najwyższą (najniższe emisje i wysoka sprawność). Dodatkowo, wymogi Ecodesign (ekoprojekt) podniosły poprzeczkę w zakresie efektywności i emisji. Od 2017 r. sprzedaż kotłów niespełniających wymagań klasy 5 została w Polsce zakazana (z okresami przejściowymi dla wyprzedaży starszych urządzeń). W praktyce wybór kotła 5 klasy/Ecodesign jest dziś standardem i warunkiem w wielu programach dotacyjnych.
4) Użytkowanie i dobór: na co patrzeć przy zakupie?
Przy zakupie pelletu do domowego kotła zwróć uwagę na:
- klasę jakości (A1 do urządzeń małej mocy),
- certyfikację ENplus® (łatwiej porównać jakość i reklamować towar),
- spójne parametry z instrukcją kotła (średnica, właściwości),
- czystość surowca (brak zanieczyszczeń, które podnoszą popielność),
- logistykę (warunki przechowywania – sucho, stabilna paleta).
Na rynku polskim dostępność i jakość znacząco się poprawiły. Badania konsumenckie i akademickie wskazują jednak, że jakość pelletu może istotnie się różnić pomiędzy produktami – dlatego warto trzymać się renomowanych marek i certyfikacji.
5) Rynek pelletu w Polsce: gdzie jesteśmy dziś?
Polska jest liczącym się producentem pelletu w UE. W ostatnich latach produkcja rosła, a coraz większa część trafia na rynek krajowy – ok. 60% produkcji konsumowane jest w kraju, co odzwierciedla rosnący popyt gospodarstw domowych oraz samorządów na czystsze źródła ciepła. Rynek przeszedł też gwałtowne turbulencje cenowe w 2022 r. (skok średnich cen powyżej 2500–2700 zł/t, a nawet więcej), po których sytuacja stopniowo się stabilizowała w 2023 r. i 2024 r.
Warto też odnotować, że pod względem organizacji jakości wyróżniamy się w skali Europy – to w Polsce działa najwięcej certyfikowanych producentów ENplus® (stan na 2024 r.). To atut w eksporcie i argument dla klientów w kraju.
6) Unia Europejska: produkcja, konsumpcja, import
UE pozostaje największym rynkiem pelletu na świecie. W 2022 r. konsumpcja w UE wyniosła ok. 24,8 mln ton, przy czym produkcja unijna była niższa (ok. 20,6 mln ton), co wymagało zwiększonego importu (m.in. z USA i Brazylii). To odzwierciedla, że krajowa produkcja nie nadąża w pełni za popytem – szczególnie w sezonach z wysokimi cenami energii.
Wiosną 2022 r. UE wprowadziła sankcje obejmujące import wielu produktów z Rosji i Białorusi – także peletu drzewnego. W efekcie strumienie handlowe przestawiły się na kierunki „zaufane”, przede wszystkim USA (rekordowe wolumeny importu do UE w 2022 r.). Sankcje i wojna znacząco zmieniły mapę dostaw, a część popytu przemysłowego w UE wyhamowała w 2023 r. (spadek zużycia w segmencie przemysłowym), podczas gdy segment mieszkaniowy utrzymał relatywnie wysoką aktywność.
7) Świat: kto jeszcze napędza popyt?
Poza Europą najbardziej dynamiczne są rynki Azji – Japonia i Korea Południowa. Japonia w 2022 r. zaimportowała ok. 4,4 mln ton pelletu (głównie z Wietnamu i Kanady), a Korea w 2023 r. ok. 3,7 mln ton. Te rynki stają się istotnymi „kotwicami” globalnego popytu, choć polityki wsparcia (subsydia/aukcje) są w ruchu, a regulacje zrównoważonego pozyskania surowca coraz ostrzejsze.
8) Zrównoważenie, kontrowersje i regulacje
Pellet – jako paliwo z resztkowej biomasy drzewnej – jest postrzegany jako element transformacji ciepłownictwa (defossylizacja). Jednocześnie trwa debata o zrównoważeniu: skąd biorą się surowce, jak wygląda bilans węglowy i wpływ na bioróżnorodność. W 2024 r. i 2025 r. mocno rezonowały dyskusje o łańcuchach dostaw w Azji (m.in. importach z Indonezji do Korei) i o modyfikacjach systemów wsparcia dla biomasy (ograniczanie subsydiów dla instalacji o wątpliwych parametrach klimatycznych). W UE równolegle wchodzi w życie EUDR (rozporządzenie dot. łańcuchów dostaw wolnych od wylesiania), które będzie kolejnym filtrem zgodności dla surowców drzewnych. W praktyce oznacza to rosnącą wagę certyfikacji, śledzenia pochodzenia i transparentności danych.
9) Jak przełożyć to na decyzje użytkownika?
Dla domu/jednorodzinnego:
- kocioł/piec 5 klasa + Ecodesign;
- pellet ENplus® A1 od stabilnego dostawcy;
- magazynowanie: sucho, stabilnie, w wentylowanym miejscu;
- serwis i czyszczenie zgodnie z instrukcją – to wpływa na sprawność i emisje.
Dla wspólnot/instytucji/małego biznesu:
- analiza profilu zużycia ciepła i dostępności paliwa,
- umowy ramowe i dostawcy z certyfikatem,
- kontrola jakości partii dostaw (masa nasypowa, zawilgocenie, popielność),
- śledzenie cen sezonowych – część ryzyka da się zredukować zakupami przed sezonem.
10) Podsumowanie
Pellet drzewny pozostaje jednym z najważniejszych paliw dla ogrzewnictwa mieszkaniowego i komercyjnego w Europie. Standardy ISO 17225-2 i certyfikacja ENplus® zapewniają przewidywalność parametrów, a kotły 5 klasy i Ecodesign – realne ograniczanie emisji. Rynek jest jednak dynamiczny: sankcje, zmiany popytu przemysłowego, nowe regulacje (EUDR) i rosnący popyt w Azji wpływają na ceny i dostępność. W Polsce rośnie kompetencja jakościowa (ENplus®), a istotna część produkcji jest konsumowana na miejscu – co wskazuje na dojrzałość segmentu ogrzewania na biomasę